Романизашн гэдэг нь латинаас өөр бичиг үсэгтэй хэлний үгсийг латин үсэгрүү ямар нэг зүй тогтолоор хөрвүүлэх процесс юм. Гол зарчим нь бол үгийг латин үсэгрүү хөрвүүлээд, тэр хөрвөсөн өө буцаагаад ахдагч бичигрүү хөрвүүлэхэд гажилт гарахгүй байх ёстой.
Романизашний процэсс явагдах тохиолдолд ямарваа улс орон латин үсгийг оруулж ирэн өөрсдийн хэлний дуудлагаар дуудаж заншдаг. Энэ нь тухайн хэлийг заавал латин хэрэглүүлэхэд хүчилж байгаа хэрэг биш. Зөвхөн үсэг хоорондийн хөрвүүлэлтийг эмх цэгцтэй болгож байгаа явдал юм.
Эгшигүүдийг дараах байдлаар галиглав.
a - a
7 эгшиг үсэг болон тэдний олон улсын авианы үсгээрх дуудлагууд
Монгол хэлний үндсэн 20н гийгүүлэгч, тэдний олон улсын авианы үсгээрх дуудлагууд
э - e
и - i
o - o
у - u
ө - ɵ
ү - v
ү - v
Латинаар 2 үсэг оролцуулан галигладаг үсгүүдийг
х - h
ч - q
ц - c
ш - x
гэж галиглавал аль чиглэлд галиглан хөрвүүлэхэд ч их эвтэйхэн болно.
Романизашны хамгийн гол хэрэглээ ба зорилго бол монгол үгсийг компьютер болон гар утсанд оруулахад хэрэглэх явдал юм.
7 эгшиг үсэг болон тэдний олон улсын авианы үсгээрх дуудлагууд
. | Урдуур | Дундуур | Араар |
Close | i (и) [i] | v (ү) [u] | |
Near-Close | u (у) [ʊ] | ||
Close-Mid | e (э) [e] | ɵ (ө) [ɵ] | |
Open-mid | o (о) [ɔ] | ||
Open | a (а) [a] |
Монгол хэлний үндсэн 20н гийгүүлэгч, тэдний олон улсын авианы үсгээрх дуудлагууд
. | Уруулын | Түүшний | Тагнайн | Нармайн | ||||
Хамжин суллах | [p] b (б) | [pʰ] p (п) | [t] d (д) | [tʰ] t (т) | [k] g (г) | [kʰ] k(к) | ||
Хамрын | [m] m (м) | [n] n (н) | ||||||
Хажуугийн шүргэх | [ɮ] l (л) | |||||||
Хамжин шүргэх | [ts] c (ц) | [dz] z (з) | [tʃ] q(ч) | [dʒ] j (ж) | ||||
Шүргэх | [ɸ] f (f) | [s] s (с) | [ʃ] x (ш) | [x] h (х) | ||||
Чичирхэг | [r] r (р) | |||||||
Эгшигтэй төсөөлөг | [w̜] w (в) | [j] y (ы) |